Istota warunkowej emisji akcji sprowadza się do tego, że w pierwszej kolejności walne zgromadzenie podejmuje uchwałę, która stanowi zmianę umowy spółki (art. 300¹¹⁴ § 1 w zw. z art. 300¹¹⁶ § 2 k.s.h.). Jak precyzuje art. 300¹¹⁴ § 1 k.s.h., powstanie praw z akcji nie następuje jednak na skutek wpisu do rejestru uchwały walnego zgromadzenia, lecz zależne jest od wykonania przez osoby, którym przyznano prawa do objęcia akcji, warunków określonych w art. 300¹¹⁵ (zawiera elementy uchwały o warunkowej emisji), a także w art. 300¹¹⁷(zawiera warunki oświadczenia o objęciu akcji).

Uchwała o warunkowej emisji akcji może być podjęta tylko w celu przyznania praw do objęcia akcji:

1. obligatariuszom obligacji zamiennych lub obligacji z prawem pierwszeństwa albo
2. osobom, które uzyskały te prawa na podstawie umowy zawartej ze spółką, albo
3. posiadaczom warrantom subskrypcyjnych.

Istotne:  Jeżeli chodzi o pkt 2, to zawarcie umowy osobami w nim wymienionymi wymaga zgody walnego zgromadzenia wyrażonej w uchwale podjętej kwalifikowaną większością 3/4 głosów (art. 300¹¹⁴ § 3 k.s.h.). Samo zaś przyznanie praw z tych akcji może nastąpić dopiero z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS zmiany umowy spółki w przedmiocie warunkowej emisji akcji.

Maksymalna liczba akcji emitowanych w ramach warunkowej emisji akcji, podlega limitowi ustawowemu. Nie może ona bowiem przekraczać dwukrotności całkowitej liczby wyemitowanych akcji z chwili podejmowania uchwały o warunkowej emisji akcji (art. 300¹¹⁴ § 4 k.s.h.).

Zasadą jest, że emisja akcji w celu realizacji praw do objęcia akcji w stosunku do obligatariuszy, posiadaczy warrantów subskrypcyjnych i innych osób uprawnionych, może nastąpić wyłącznie w trybie warunkowej ich emisji.

Elementy uchwały o warunkowej emisji akcji powinny określać w szczególności:

1. maksymalną liczbę warunkowo emitowanych akcji;
2. cenę emisyjną tych akcji albo parytet zamiany obligacji zamiennych na akcje;
3. cel warunkowej emisji akcji;
4. termin wykonania prawa do objęcia warunkowo emitowanych akcji;
5. określenie grona osób uprawnionych do objęcia warunkowo emitowanych akcji.

Istotne:  Skutkiem wymogów przewidzianych dla podjęcia uchwały o warunkowej emisji jest wyłączenie prawa poboru w stosunku do osób, którym zostało przyznane prawo do objęcia tych akcji. W przypadku warrantów subskrypcyjnych termin do objęcia akcji nie może być dłuższy niż 10 lat od podjęcia uchwały (art. 300¹¹⁹ § 2 pkt 4 k.s.h.). Natomiast odnośnie obligacji termin zamiany tychże na akcje nie może być dłuższy niż termin wykupu obligacji, chociaż uchwała o emisji obligacji może zawierać termin krótszy (art. 5 ustawy o obligacjach).

Uchwała skutkująca wyłączeniem prawa poboru powinna określać warunki o wyłączeniu prawa poboru w całości lub części (art. 300¹¹⁵ § 2 k.s.h.). Może być ona zatem podjęta wyłącznie w interesie spółki, kwalifikowaną większością 4/5 głosów. Wyjątkiem od tego jest sytuacja, gdy prawo poboru zostało wyłączone w umowie spółki. W takim przypadku uchwała nie musi spełniać wymogów przewidzianych dla pozbawienia prawa poboru, gdyż wystarczy uzyskanie większości głosów koniecznej do zmiany umowy spółki (art. 300⁹⁸ § 2 pkt 1 k.s.h.).

Do natury warunkowej emisji akcji należy to, że istnieje obowiązek jej zgłoszenia do rejestru. Do zgłoszenia trzeba dołączyć załączniki, tj. uchwałę o warunkowej emisji akcji oraz uchwały w sprawie przyznania praw do objęcia akcji. Te ostatnie uchwały zawierają uchwałę o emisji warrantów subskrypcyjnych, obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa, albo uchwały walnego zgromadzenia przyznające prawa do objęcia akcji na podstawie umowy zawartej ze spółką.

Istotne: Zgłoszenia do rejestru przedsiębiorców KRS zmiany umowy spółki, którego przedmiotem jest warunkowa emisja akcji, należy dokonać w maksymalnym terminie sześciu miesięcy od chwili podjęcia uchwały (art. 169 w zw. z art. 300¹⁰² § 3 k.s.h.).

Objęcie warunkowo wyemitowanych akcji następuje na zasadzie pisemnego oświadczenia składanego spółce przez osoby uprawnione, których grono określone jest w uchwale o warunkowej emisji akcji. Konsekwencją złożenia oświadczenia o objęciu warunkowo wyemitowanych akcji jest spoczywający na zarządzie lub radzie dyrektorów, w zależności od postanowień spółki, obowiązek niezwłocznego wydania dyspozycji dokonania wpisu do rejestru akcjonariuszy, zgodnie z uchwałą o warunkowej emisji akcji i treścią wykonanego prawa do objęcia akcji (art. 300¹¹⁷ § 1 i 2 k.s.h.).

Istotne: Zarząd lub rada dyrektorów wydaje przedmiotową dyspozycję podmiotowi uprawnionemu na podstawie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi do prowadzenia rachunku papierów wartościowych np. domowi maklerskiemu lub bankowi prowadzącemu działalność maklerską bądź notariuszom, o ile prowadzą kancelarię notarialną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podmiot taki dokonuje wpisu w rejestrze akcjonariuszy niezwłocznie, ale nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania żądania od spółki (art. 300³⁴ § 1 k.s.h.).

Nabycie praw z akcji wyemitowanych na podstawie warunkowej emisji akcji następuje z chwilą konstytutywnego wpisu do rejestru akcjonariuszy. Spółka za pośrednictwem zarządu lub rady dyrektorów zobowiązana jest do uaktualnienia wpisów w rejestrze przedsiębiorców KRS dotyczących akcji w terminie 30 dni po upływie każdego roku kalendarzowego. Do zgłoszenia należy dołączyć wykaz osób, które wykonały prawo objęcia akcji. Wykaz powinien zawierać nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) akcjonariuszy, liczbę objętych przez nich akcji oraz wartość wniesionych przez każdego akcjonariusza wkładów (art. 300¹¹⁸ § 1-3 k.s.h.).

W celu warunkowej emisji akcji prosta spółka akcyjna, jak już wyżej wskazano, może emitować warranty subskrypcyjne. Są to po prostu papiery wartościowe inkorporujące wyłącznie prawo do objęcia akcji, przy których wyłączone jest prawo poboru.

Istotne: Warranty subskrypcyjne emitowane przez prostą spółkę akcyjną nie mają formy dokumentu, gdyż podlegają dematerializacji zgodnie z art. 2 w zw. z art. 300²⁹ § 1 k.s.h.

Według art. 300¹¹⁹ § 2 k.s.h., uchwała o emisji warrantów subskrypcyjnych powinna określać:

1. uprawnionych do objęcia warrantów subskrypcyjnych;
2. cenę emisyjną lub sposób jej ustalenia, jeżeli warranty subskrypcyjne mają być emitowane odpłatnie;
3. liczbę akcji przypadających na jeden warrant subskrypcyjny;
4. termin wykonania prawa z warrantu subskrypcyjnego, z tym że nie może on być dłuższy niż dziesięć lat.

CO NA TO SĄD?

W praktyce istotne wątpliwości może budzić termin, w jakim zarząd lub rada dyrektorów, powinna złożyć dyspozycję wpisu objętych akcji do rejestru akcjonariuszy. Zagadnieniem tym zajął się Sąd Najwyższy, który w orzeczeniu z dnia 13 grudnia 2013 r., II CSK 293/06, LEX nr 453147 przesądził, że termin „niezwłocznie” nie należy utożsamiać z terminem natychmiastowy, gdyż jest to termin realny, mający na względzie okoliczności miejsca i czasu.

PRZYKŁAD Z ŻYCIA WŹIĘTY

W dniu 9 grudnia 2022 r., walne zgromadzenie prostej spółki akcyjnej GAMA podjęło uchwałę „zwykłą” większością głosów o przyznaniu osobom prawa do objęcia akcji, które uzyskały to prawo na podstawie umowy uprzednio zawartej ze spółką. Wszystko dokonało się w trybie warunkowej emisji akcji. Dotychczasowa liczba wyemitowanych przez spółkę akcji z chwili podjęcia uchwały wynosiła 50 akcji. W wyniku podjętej uchwały wskazanym powyżej osobom przyznano prawo do objęcia 150 akcji. Termin realizacji objęcia akcji określono na dzień 15 grudnia 2022 r. Osoby uprawnione złożyły oświadczenie o objęciu akcji, zgodnie z uchwałą w dniu 15 grudnia 2022 r. W związku z tym zarząd wydał w dniu 16 grudnia 2022 r., domowi maklerskiemu BBG dyspozycję dokonania wpisu do rejestru akcjonariuszy objęcia akcji, a ten zrobił to w dniu 20 grudnia 2022 r. Z kolei zgłoszenie uchwały stanowiącej zmianę umowy spółki do rejestru przedsiębiorców KRS w przedmiocie warunkowej emisji akcji nastąpiło w dniu 2 lipca 2023 r. Nieprawidłowości w procedurze emisji warunkowej emisji akcji polegają w tym przypadku na przekroczeniu ustawowego limitu dwukrotności wyemitowanych dotychczas akcji na dzień podjęcia uchwały o warunkowej emisji, który wynosił maksymalnie 100 akcji. Uchwałę podjęto także zwykłą większością głosów – zamiast kwalifikowanej większości wynoszącej 3/4 głosów. Osoby uprawnione nie mogły ponadto objąć prawa z wyemitowanych akcji przed wpisem do rejestru przedsiębiorców KRS. Maksymalny termin sześciomiesięczny na dokonanie tego wpisu został przekroczony w dniu 9 czerwca 2023 r. W związku z powyższym warunkowa emisja akcji nie doszła do skutku.

 PODSUMOWANIE – PORADNIK PRAKTYCZNY

1. Objęcie akcji następuje po rejestracji emisji tychże w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dopiero ta czynność prowadzi do powstania akcji. Przy czym dopiero chwila wpisu do rejestru akcjonariuszy przesądza o tym, że akcje takie powstają. Natomiast w spółce publicznej powstanie akcji dochodzi do skutku z chwilą zapisania akcji na rachunku papierów wartościowych lub rachunku zbiorczym.
2. Do kręgu osób uprawnionych do warunkowego objęcia akcji wchodzą: 1) obligatariusze obligacji zamiennych; 2) obligatariusze obligacji z prawem pierwszeństwa; 3) osoby, które uzyskały te prawa na podstawie umowy zawartej ze spółką albo 4) posiadacze warrantów subskrypcyjnych.
3. Uzyskanie wpisu w rejestrze przedsiębiorców KRS, a także statusu wiarygodnego kontrahenta w obrocie gospodarczym wymaga, aby umieścić wszystkie elementy uchwały o warunkowej emisji akcji w tekście jednolitym zmienianej umowy spółki.
4. Oświadczenie o objęciu akcji składane jest obowiązkowo w zwykłej formie pisemnej (art. 78 § 1 k.c.).
5. Zarząd lub rada dyrektorów związana jest terminem określonym jako „niezwłoczny” na wydanie podmiotowi uprawnionemu dyspozycji w formie wniosku do dokonania wpisu w rejestrze akcjonariuszy. Podmiot uprawniony do tego wpisu jest z kolei związany terminem 7-dniowym liczonym od dnia otrzymania żądania.
6. Zgłoszenie aktualizacyjne składane do właściwego dla spółki sądu rejestrowego do 30 stycznia po roku, którego dotyczy okres sprawozdawczy, powinno zawierać imiona albo firmy (nazwy) akcjonariuszy, liczbę objętych przez nich akcji oraz wartość wniesionych przez każdego akcjonariusza wkładów.

Autor: dr Mariusz Korcyl

Radca Prawny