Nie można wykluczyć sytuacji, gdy wpisy w rejestrze przedsiębiorców KRS określonej spółki nie pokrywają się z rzeczywistym stanem rzeczy. Chodzi w szczególności o to, że spółka pod wskazanym adresem nie istnieje, nie prowadzi działalności gospodarczej i nie można w żaden sposób skontaktować się ze wspólnikami. Pojawia się w związku z powyższym pytanie, czy osoba postronna jest upoważniona do tego, aby doprowadzić do wykreślenia z KRS spółki, której, jak wszystko wskazuje dane są nieaktualne?

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o KRS dane zawarte w Rejestrze nie mogą być z niego usunięte, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jeżeli natomiast okaże się, że w Rejestrze znajduje się wpis zawierający oczywiste błędy lub niezgodności z treścią postanowienia sądu, sąd z urzędu sprostuje wpis (art. 12 ust. 2 ustawy o KRS).

Innym jeszcze przypadkiem są dane niedopuszczalne ze względu na obowiązujące przepisy prawa, które są zamieszczone w KRS. Jeżeli tak rzeczywiście jest sąd rejestrowy, po wysłuchaniu zainteresowanych osób na posiedzeniu lub po wezwaniu do złożenia oświadczenia pisemnego, wykreśla te dane z urzędu (art. 12 ust. 3 ustawy o KRS). Zasadę tę stosuje się odpowiednio w stosunku do dokumentów złożonych w repozytorium dokumentów finansowych (art. 12 ust. 4 ustawy o KRS).

Istotne: Przepis art. 12 ust. 3 ustawy o KRS należy stosować do sytuacji, gdy dane znajdujące się w rejestrze mają charakter nieprzewidziany prawem. Oznacza to, że przepis ten nie znajdzie zastosowania, gdy dane są jedynie nieaktualne.

Kwestie postępowania przymuszającego z powodu niezłożenia wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców KRS, w tym wymaganych dokumentów przez spółkę reguluje art. 24 ustawy o KRS. Ogólnie rzecz ujmując jest tak, że sąd rejestrowy w pierwszej kolejności wyzywa do złożenia wymaganych dokumentów pod rygorem nałożenia grzywny. Jeżeli jednak okaże się, że wezwania nie doprowadzą do złożenia wymaganych dokumentów lub wniosku, sąd rejestrowy nie wszczyna postępowania przymuszającego. Natomiast, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że postępowanie przymuszające nie doprowadzi do spełnienia obowiązku, sąd rejestrowy umarza postępowanie.

Zdarza się też, że dane znajdujące się w KRS są niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy. W takich przypadkach, jeżeli uzasadnione jest to bezpieczeństwem obrotu, sąd rejestrowy może dokonać z urzędu wykreślenia danych niezgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy lub wpisać dane odpowiadające rzeczywistemu stanu rzeczy, jeżeli dokumenty stanowiące podstawę wpisu lub wykreślenia znajdują się w aktach rejestrowych, a dane te są istotne (art. 24 ust. 6 ustawy o KRS).

Istotne: Art. 24 ust. 6 ustawy o KRS dotyczy zatem wykreślenia danych, które są nieprawdziwe lub nieaktualne.

Należy przypomnieć, że wykreślenie spółki z o.o. z rejestru KRS następuje zawsze po przeprowadzeniu obligatoryjnego postępowania likwidacyjnego. Przyczyny rozwiązania tej spółki zostały wymienione w art. 270 k.s.h. (przyczyny pozasądowe) i 271 k.s.h. (przyczyny rozwiązania spółki przez sąd wyrokiem). Szczegółowe przypadki rozwiązania spółki z o.o. zostały wymienione w art. 21, art. 623 § 3 i art. 624 § 4 k.s.h. Szczególnie ważny jest zwłaszcza art. 21 k.s.h., który w razie istnienia istotnych błędów przy zawieraniu umowy spółki umożliwia złożenie wniosku o rozwiązanie spółki przez osobę mającą interes prawny w uzyskaniu orzeczenia.

CO NA TO SĄD?

W orzeczeniu z dnia 10 lutego 2017 r., Sąd Okręgowy w Łodzi, XIII Ga 1288/16 stwierdził, że dane zamieszczone w rejestrze mogą być niedopuszczalne z uwagi na to, że w ogóle nie podlegają wpisowi do rejestru, bądź są niedopuszczalne ze względu na ich treść. Przykładem wpisu niedopuszczalnego może być wpisanie dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wszystkich wspólników, w tym posiadających udziały o wartości mniejszej niż 10% kapitału zakładowego, podczas gdy przepisy ustawy i rozporządzenia wykonawczego przewidują wpisywanie do rejestru wyłącznie tych wspólników, którzy sami lub łącznie z innymi osobami posiadają co najmniej10% udziałów. Wpisem niedopuszczalnym będzie także wpisanie zarządu w spółce jawnej, w której taki organ nie występuje, a sprawy spółki prowadzą wspólnicy, którzy także reprezentują spółkę. Podobnie wpisem niedopuszczalnym będzie wpisanie prokury dla spółki pozostającej w likwidacji.

PRZYKŁAD Z ŻYCIA WŹIĘTY

Od kilku dni Marcin Zając usiłuje skontaktować się ze spółką MEWA sp. z o.o. pod adresem rejestrowym wpisanym do KRS. Ponieważ zarówno próby wysyłania pism, jak i próby telefoniczne z zarządem nie przynoszą skutku, Marcin Zając jako osoba niezwiązana ze spółką żadnym stosunkiem prawnym stwierdza, że spółka od roku zaprzestała działalności a być może wyprowadziła się w inne miejsce. Stąd Marcin Zając wywodzi dalej, że dane wpisane do KRS stały się nieaktualne, a nawet nieprawdziwe, ponieważ spółka jako nieistniejąca zaprzestała działalności. Ma to stanowić jego zdaniem podstawę do wykreślenia spółki z rejestru ze względu na nieprawdziwe dane. Marcin Zając jest w błędzie, gdyż sam fakt, że spółka nie działa nie stanowi podstawy rozwiązania spółki i ustania jej bytu prawnego. Nieprawdziwe dane co do spółki dotyczą jedynie jej adresu, nie muszą natomiast być nieprawdziwe w pozostałym zakresie. Oznacza to, że spółka może działać pod innym adresem, a to nie daje podstawy do wykreślenia jej z rejestru KRS. Tym samym Marcin Zając jako osoba nie mająca legitymacji do rozwiązania spółki nie może wystąpić do KRS o jej rozwiązanie. Jedynie co może zrobić Marcin Zając, to wystąpić do KRS z informacją, że adres spółki jest nieprawdziwy. W takim przypadku sąd rejestrowy może wszcząć postępowanie przymuszające zmierzające do uaktualnienia adresu spółki w KRS. Gdyby sąd rejestrowy nie był w stanie ustalić rzeczywistego stanu rzeczy, a co za tym idzie wykreślić lub wpisać właściwych danych dla spółki może ustanowić dla niej kuratora, który doprowadzi do wyłonienia nowego zarządu lub podejmie czynności w celu wykreślenia spółki z rejestru. Natomiast Marcin Zając nie ma statusu zainteresowanego w rozumieniu art. 510 k.p.c.

PODSUMOWANIE – PORADNIK PRAKTYCZNY

1. Osobą zainteresowaną w sprawie jest ten, który ma interes prawny. Taką osobą nie jest więc ten, kto jest związany ze sprawą ze względu na stosunek emocjonalny, gospodarczy, czy czysto faktyczny.
2. Postępowanie w sprawie wykreślenia lub wpisu rzeczywistych danych nie jest dokonywane na wniosek, lecz z urzędu.
3. Brak właściwego adresu spółki nie stanowi o jej nieważności, czy nieaktualności, a jedynie o możliwości podjęcia czynności zmierzających do rozwiązania.
4. Dopiero nieskuteczne postępowanie przymuszające, w tym nieskuteczność nakładanych grzywien umożliwia sądowi wykreślenie z urzędu nieaktualnych danych spółki albo ustanowienie dla niej kuratora.
5. Celem postępowanie przymuszającego nie jest wykreślenie spółki z rejestru, lecz uaktualnienie danych.
6. Wykreślenie spółki z rejestru następuje na wniosek likwidatora po udowodnieniu, że spółka spłaciła długi i nie posiada majątku.
7. Osoba niemająca interesu prawnego w danej sprawie prowadzonej przed sądem rejestrowym ma wgląd w przebieg postępowania jedynie na zasadzie powszechnej dostępności do akt rejestrowych (art. 10 ustawy o KRS).

Autor: dr Mariusz Korcyl

Radca Prawny