Zakończenie działalności spółki jawnej bez przeprowadzenia likwidacji

Zakończenie działalności spółki jawnej bez przeprowadzenia likwidacji

utworzone przez | mar 27, 2023 | Prawo spółek

Przyczynami powodującymi rozwiązanie spółki jawnej na podstawie likwidacji lub w ramach procesu rozliczenia między wspólnikami są: przyczyny przewidziane w umowie spółki, jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości spółki, śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości, wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika, prawomocne orzeczenie sądu (art. 58 § 1 k.s.h.).

Należy wskazać, że we wskazanych wyżej przypadkach można albo przeprowadzić likwidację spółki albo wspólnicy mogą uzgodnić inny sposób zakończenia działalności spółki, o czym mówi art. 67 § 1 k.s.h.

Istotne: Inny sposób zakończenia działalności spółki może polegać na porozumieniu co do podziału majątku, zaspokojenia i zabezpieczenia majątku, zasad odpowiedzialności za część zobowiązań, ustaleniu metody podziału majątku w naturze na zasadzie odpowiedniego podziału składników majątkowych między wspólników bądź bez konieczności spieniężenia majątku spółki.

Ustalenia zawarte pomiędzy wspólnikami mogą być zawarte w umowie spółki, poczynione w czasie trwania spółki poprzez podjęcie stosownej uchwały, albo w związku z zaistnieniem przyczyn rozwiązania spółki.

CO NA TO SĄD?

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2011 r., IV CSK 473/10, LEX nr 1102543 porozumienie między wspólnikami dotyczące innego sposobu zakończenia działalności spółki może obejmować przykładowo upoważnienie dla określonej osoby do sprzedaży majątku spółki i zaspokojenia wierzycieli ze skutkami określonymi w art. 392 k.c., lub przejęcia majątku przez jednego ze wspólników i zobowiązania się wobec pozostałych, że zaspokoi wierzycieli również ze skutkami określonymi w art. 392 k.c.

Istotne: Gdyby uchwała wspólników nawet wskazywała sukcesorów to sama jej treść nie jest wystarczająca do wykreślenia z rejestru.

CO NA TO SĄD?

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2016 r., II CSK 573/15, LEX nr 2069434 zaprezentowani stanowisko, w myśl którego skorzystanie przez wspólników z uproszczonego trybu rozwiązania spółki, tj. bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego nie wymaga stosowania przepisów o likwidacji , w tym art. 82 i 83 k.s.h.

Postępowanie likwidacyjne nie zawsze rozwiązuje wszystkie problemy stąd istnieje duża swoboda w kształtowaniu innego sposobu zakończenia działalności spółki.

CO NA TO SĄD?

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2009 r., II CSK 134/09, Biul. SN 2009, nr 10, s. 16 podjęcie uchwały przez wspólników o innym sposobie zakończenia działalności spółki, w braku stosownych rozstrzygnięć co do praw i obowiązków, powoduje, że to wspólnicy są następcami prawnymi spółki i na nich przechodzi sukcesja tych praw i obowiązków.

Inny sposób zakończenia działalności spółki określa porozumienie między wspólnikami. Porozumienie takie może być zawarte w pierwotnej umowie spółki lub w ramach zmiany umowy spółki. Porozumienie może być konsekwencją uchwały wspólników. Jeżeli jednak w umowie spółki uregulowano wyraźnie upłynnienie majątku spółki, jako sposób likwidacji, wówczas niezbędna będzie zmiana umowy spółki. Zwykła bowiem uchwała nie jest wystarczająca.

Istotne: Ustalenia co do sposobu zakończenia bytu spółki czynią wspólnicy. Jednakże wypowiedzenie umowy spółki przez wierzyciela wspólnika lub na skutek ogłoszenia upadłości wspólnika powoduje, że ustalenie metody postępowania uzależnione jest od zgody odpowiednio: wierzyciela lub syndyka (art. 67 § 2 k.s.h.). Brak zatem zgody wierzyciela lub syndyka uniemożliwia zadysponowanie majątkiem według reguł ustalonych przez wspólników i w takim przypadku należy przeprowadzić postępowanie likwidacyjne lub upadłościowe.

Wskazanie innego sposobu zakończenia działalności spółki oznacza, że konieczne będą inne czynności związane z przeniesieniem własności majątku spółki na wybranego wspólnika lub inną osobę bez upoważnienia do zbycia majątku spółki. Chodzi w szczególności o umowę sprzedaży, darowizny, zlecenie sprzedaży majątku. Takie czynności będą wymagać zastosowania właściwej dla nich formy.

CO NA TO SĄD?

Gdy spółka jest dłużnikiem, należy w uchwale wskazującej sposób zakończenia działalności spółki określić, kto odpowiada za jej długi (wyrok Sądu Najwyższego z 24 lipca 2009 r., II CSK 134/09, OSNC 2010, nr A, poz. 20, Lexis.pl nr 2096985). Ponadto w wyroku z dnia 4 września 2009 r., III CZP 52/09, OSNC 2010, nr 3, poz. 38, Lexis.pl nr 207 2775 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, zgodnie z którym do wykreślenia spółki z rejestru nie będzie potrzebne wykazanie, że faktycznie przeprowadzono procedurę wskazaną w uchwale wspólników (umowie) jako kończącą działalność spółki. Nie ma to bowiem większego znaczenia z uwagi na fakt, że wykreślenie spółki jawnej z rejestru przedsiębiorców nie wpływa na utrzymanie się odpowiedzialności wspólników tej spółki.

PRZYKŁAD Z ŻYCIA WŹIĘTY

Umowa spółki jawnej Waleta spółka jawna nie zawiera postanowień co do sposobu zakończenia jej działalności. Wspólnicy tejże spółki podjęli jednak w formie pisemnej uchwałę o następującej treści „Waleta sp. j. zostaje rozwiązana bez przeprowadzenia likwidacji”. W dalszej kolejności wspólnicy złożyli stosowne dokumenty o wykreślenie spółki z rejestru. W omawianym przypadku uchwała nie spełnia wymogu uzgodnienia innego sposobu zakończenia działalności spółki bez przeprowadzenia likwidacji. Przede wszystkim nie określono innego sposobu zakończenia działalności spółki. Uchwała nie precyzuje przecież sposobu podziału i upłynnienia majątku spółki, czy to w naturze czy to przez odpowiedni podział składników majątkowych pomiędzy wspólników, nie kwalifikuje sposobu ściągnięcia wierzytelności, wypełnienia zobowiązań, zbycia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części na rzecz osób trzecich lub wspólników. Nie upoważnia wreszcie żadnej osoby do sprzedaży majątku i zaspokojenia wierzycieli. W związku z tymi brakami spółka nie może zostać wykreślona z rejestru, chyba że wspólnicy przeprowadzą jej likwidację.

PODSUMOWANIE – PORADNIK PRAKTYCZNY

  1. Inny sposób zakończenia działalności spółki musi się odbyć w drodze porozumienia, które określi czynności faktyczne i prawne zmierzające do upłynnienia majątku spółki bez przeprowadzenia likwidacji.
  2. Umowa lub uchwała spółki powinna zawierać postanowienia, czy majątek przechodzi na rzecz jednego lub kilku wspólników z obowiązkiem spłaty udziałów wobec pozostałych wspólników czy też na rzecz osób trzecich.
  3. Można połączyć metodę podziału majątku w naturze z jednoczesnym przeprowadzeniem likwidacji co do pozostałej części majątku.
  4. Metoda „innego sposobu zakończenia działalności spółka” nazywana jest metodą uproszczoną, ponieważ pozwala na uniknięcie wielu czynności, które istnieją w procesie likwidacji w celu rozwiązania spółki i wykreślenia jej z rejestru. Chodzi tu w szczególności o czynności mające na celu podział majątku (art. 82 k.s.h.) i rozdzielenie niedoborów (art. 83 k.s.h.).
  5. Nie można wszakże wykluczyć wykreślenia spółki z rejestru w wyniku postępowania likwidacyjnego, gdy pozostaną określone obowiązki wspólników związane z niezaspokojonymi roszczeniami. Dlatego też postępowanie likwidacyjne nie stanowi „cudownego antidotum” na wszystkie problemy spółki.
  6. Odstąpienie od przeprowadzenia likwidacji musi być powiązane z przyjęciem sukcesji praw i obowiązków wspólników, w tym także po wykreśleniu spółki z rejestru. Można to nazwać solidarną odpowiedzialnością samych wspólników za zobowiązania spółki, zastępującą solidarną odpowiedzialność wspólników razem ze spółką.
  7. Spółka może wskazać wyłącznie jednego wspólnika jako sukcesora w części przypadającej na innych wspólników lub w części przypadającej na inne osoby, co możliwe jest jednak zawsze tylko za zgodą tych wspólników lub innych osób. W braku takiego wskazania mamy do czynienia z sukcesją obligatoryjną przez wszystkich wspólników.

Autor: dr Mariusz Korcyl

Radca Prawny

Autor Mariusz Korcyl Radca Prawny

Mariusz Korcyl

Radca prawny z pasją, ze szczególnym uwzględnieniem prawa spółek!

 

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *