W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością podjęcie uchwały odbywa się samodzielnie przez wspólnika lub przez pełnomocnika, jeżeli ustawa lub umowa spółki nie zawierają ograniczeń w tym zakresie. Podjęcie uchwały przez pełnomocnika wspólnika wywołuje dokładnie taki sam skutek, jak gdyby głosował sam wspólnik.
Istotne: W praktyce mogą wystąpić dwie sytuacje. Pierwsza zachodzi wtedy, gdy wspólnicy są zastąpieni na zgromadzeniu wspólników przez pełnomocnika. Ten jednakże nie bierze udziału w głosowaniu a jedynie w dyskusji. Druga, to głosowanie przez pełnomocnika, który zastępuje wspólnika w tym głosowaniu.
Pełnomocnik może głosować zgodnie z intencją mocodawcy lub wbrew tej intencji, co i tak zawsze obciąża ryzykiem mocodawcę. Zastrzec jednak należy, że pełnomocnik nie może z jednej strony głosować za uchwałą a z drugiej strony przeciwko uchwale. W ten bowiem sposób „głosy oderwałyby się” od wspólnika, a przecież to wspólnik głosuje, nie zaś jego udziały.
CO NA TO SĄD?
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 1990 r., IV CR 160/90, LEX nr 78225 reprezentacja wspólnika przez pełnomocnika nie jest identyczna ze składaniem oświadczeń przez tego pełnomocnika, lecz powoływaniem się na pełnomocnictwo i wynikające z tego uprawnienia.
Istotne: Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do księgi protokołów (art. 243 § 2 k.s.h.).
W świetle art. 244 k.s.h., prawo wspólników do głosowania osobiście lub przez pełnomocników jest wyłączone przy podejmowaniu uchwał dotyczących:
- odpowiedzialności wspólnika wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu;
- udzielenia absolutorium;
- zwolnienia z zobowiązania wobec spółki;
- w sporach pomiędzy wspólnikiem a spółką.
Istotne: Pełnomocnikiem na zgromadzeniu wspólników nie może być także członek zarządu i pracownik spółki. Natomiast przepisy o wykonywaniu prawa głosu przez pełnomocnika stosuje się do wykonywania prawa głosu przez innego przedstawiciela (art. 243 § 3 i 4 k.s.h.).
Zgromadzanie wspólników jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim udziałów, chyba że umowa spółki lub ustawa kodeks spółek stanowią inaczej (art. 241 k.s.h.). Tym samym wystarczające jest, aby w zgromadzeniu wspólników wziął udział chociaż jeden uprawniony wspólnik lub jego pełnomocnik. Na zgromadzeniu wspólników głosuje się udziałami, w przeciwieństwie do głosowania podczas obrad zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, gdzie obowiązuje zasada ile osób tyle głosów.
Istotne: Zasada głosowania udziałami oznacza, że głosy oblicza się według liczby posiadanych udziałów w kapitale zakładowym. Zatem na każdy udział o równej wartości nominalnej przypada jeden głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli więc umowa spółki nie stanowi inaczej na każde 10 złotych wartości nominalnej udziału o nierównej wartości przypada jeden głos (art. 242 § 1 i 2 k.s.h.).
Każdy wspólnik musi posiadać co najmniej jeden głos. Wspólnik może też mieć więcej niż jeden udział, które mają wówczas równą wartość nominalną. Na każdy udział o równej wartości nominalnej przypada jeden głos. Umowa spółki może przewidywać różne formy uprzywilejowania głosów na udział. Tak więc na jeden udział mogą przypaść maksymalnie trzy głosy. Możliwe jest też przyznanie innych kwot na udział . Przykładowo jeden udział o wartości 500 zł uprawnia do jednego głosu.
Istotne: Wspólnik może głosować udziałami, do których przypisany jest jeden głos, dwa głosy lub trzy głosy.
Uchwały wspólników zapadają w większości przypadków bezwzględną większością głosów. Większość bezwzględna występuje wówczas, gdy liczba głosów za uchwałą jest większa od połowy ważnie oddanych głosów (więcej niż 50% a nie 50 % + 1 głos). Oblicza się głosy za, przeciw i głosy wstrzymujące się. Nie bierze się pod uwagę głosów nieważnych. Głosy wstrzymujące się traktowane są jakby były oddane przeciw uchwale z tego względu, że nie można osiągnąć większości bezwzględnej, tj. suma głosów wstrzymujących się i przeciwnych wynosi ponad połowę głosów oddanych.
Oprócz bezwzględnej większości głosów występuje także zwykła większość głosów, która została przewidziana w przepisach k.s.h., np. art. 76, 415 § 4. Występuje ona wtedy, gdy za uchwałą opowie się więcej głosów niż przeciwko niej. Głosy wstrzymujące się i nieważne nie są brane pod uwagę.
Większość kwalifikowana dla podjęcia uchwały, to z kolei taka, gdy wymagana jest liczba głosów za uchwałą większa niż większość bezwzględna, czyli więcej niż 50 %. Może ona być wyrażona ułamkiem np. 5/6 bądź procentem np. 75 %.
Oprócz tego art. 246 k.s.h., wprowadza wymóg uzyskania szczególnej większości głosów. Odnosi się to do uchwał w sprawie:
- zmiany umowy spółki;
- rozwiązania spółki;
- zbycia przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części, które zapadają większością 2/3 głosów. Jednakże uchwała dotycząca istotniej zmiany przedmiotu działalności wymaga większości 3/4 głosów, przy czym umowa spółki może ustanowić surowsze warunki podejmowania tych uchwał.
Jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitału zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, wystarczające jest powzięcie uchwały o rozwiązaniu spółki bezwzględną ilością głosów oddanych, chyba że umowa spółki przewiduje surowsze warunki (art. 246 § 2 k.s.h.).
Pewną kwalifikowaną większość głosów określa art. 246 § 3 k.s.h. Mianowicie w przypadku uchwał wprowadzających zmiany w umowie spółki, w wyniku których zwiększone zostaną świadczenia wspólnika lub uszczuplone prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście, wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, których zmiana umowy spółki dotyczy.
Istotne: W przypadku obliczania bezwzględnej ilości głosów lub większości kwalifikowanej, gdy występuje nieparzysta liczba głosów, należy zaokrąglić ułamek „w górę” do osiągnięcia pełnej liczby.
CO NA TO SĄD?
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 czerwca 2013 r., IV CSK 694/12, LEX nr 1365731 przyjął, że uchwała zgromadzenia wspólników, zmieniająca umowę spółki przez wyłączenie indywidualnej kontroli wspólników, a więc pozbawienie ich prawa służącego każdemu wspólnikowi z mocy art. 212 § 1 k.s.h., z tytułu posiadanego udziału stanowi uszczuplenie prawa udziałowego i wymaga uzyskania zgody każdego wspólnika.
PRZYKŁAD Z ŻYCIA WŹIĘTY
Umowa spółki VICTORA spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawiera postanowienia umożliwiające głosowanie na zgromadzeniu wspólników przez pełnomocnika. Adam Musiał ustanowił pełnomocnika do takiego głosowania w osobie Macieja Janika. Pełnomocnictwo zostało udzielone na piśmie i dołączone do księgi protokołów. Maciej Janik jest pracownikiem spółki. W dniu 14 kwietnia 2023 r., na zgromadzeniu wspólników stawiła się wymagana umową spółki liczba wspólników. Umowa spółki przewiduje, że Adam Musiał ma 10 udziałów. Wszystkie udziały mają równą wartość nominalną wynoszącą 100 zł. Pierwsze cztery udziały uprawniają do dwóch głosów, a kolejne sześć przyznają prawo do 3 głosów na udział. Przedmiotem posiedzenia zgromadzenia wspólników było podjęcie uchwały w sprawie udzielenia absolutorium Adamowi Musiałowi jako członkowi zarządu. Za udzieleniem takiego absolutorium głosował pełnomocnik Maciej Janik. Dla powzięcia tego rodzaju wymagana jest bezwzględna większość głosów i tak się stało. Uchwała przeszła. Głosowano także nad istotną zmianą przedmiotu działalności spółki. Uchwała zapadła większością 2/3 głosów, podczas gdy umowa przewidywała większość 3/4 głosów. Uchwały są nieprawidłowe i mogą być wzruszone. Maciej Janik nie mógł głosować w imieniu Adama Musiała, skoro jest pracownikiem spółki. Niedozwolone jest ponadto, aby głosować jako pełnomocnik w sprawie o udzielenie absolutorium dla swojego mocodawcy. Uchwała w sprawie istotnej zmiany przedmiotu działalności nie spełnia wreszcie wymogu szczególnej większości głosów, tj. 3/4 większości głosów, którą przewiduje umowa spółki. Uchwały są sprzeczne zarówno z umową spółki, jaki i ustawą i sąd może stwierdzić ich nieważność.
PODSUMOWANIE – PORADNIK PRAKTYCZNY
- Uchwały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zapadają na podstawie pięciu sposobów liczenia liczby głosów, tj. bezwzględną większością głosów (zasada), zwykłą większością głosów, kwalifikowaną większością głosów, szczególną większością głosów i za zgodą tych wszystkich wspólników, których uchwała dotyczy.
- Umowne wyłączenie „bezwzględnej” większości głosów może zostać zliberalizowane zasadą „względnej” – zwykłej większości głosów. Liberalizacja ta nie obejmuje jednak kwalifikowanej większości i ustawowego wymogu zgody zainteresowanego wspólnika na uszczuplenie jego prawa lub zwiększenie obowiązków na skutek zmiany umowy.
- Przyjmowanie w spółce wymogu kwalifikowanej większości głosów lub jednomyślności, tak, gdzie nie jest to wymagane z mocy ustawy może prowadzić do pata decyzyjnego i utrudniać realizację celów spółki, kosztem interesu indywidualnego.
- Głosy występujące na zgromadzeniu wspólników należy podzielić na głosy „oddane” i głosy „nieoddane”. Głosy oddane to „za”, „przeciw” i „wstrzymujące się”, jeżeli zostały złożone podczas głosowania w sposób zgodny z ustawą i umową spółki (art. 4 § 1 pkt 9 k.s.h.). Głosem nieoddanym nie jest głos nieważny, gdyż takich głosów się nie liczy.
- W przeciwieństwie do spółki akcyjnej (patrz. art. 420 § 1 k.s.h.), w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie istnieje obowiązek protokołowania uchwał zgromadzenia wspólników przez notariusza. Wyjątkiem jest zmiana umowy spółki (art. 255 § 3 k.s.h.).
- Uchwały zgromadzenia wspólników powinny być wpisane do księgi protokołów i podpisane przez wszystkich wspólników, a przynajmniej przez przewodniczącego zgromadzenia wspólników i osobę sporządzającą protokół (art. 248 § 1 k.s.h.).
Autor: dr Mariusz Korcyl
Radca Prawny
0 komentarzy