Odpowiedzialność za „błąd w sztuce” przy wykonywaniu wolnego zawodu w spółce partnerskiej i pozostałe zobowiązania

Odpowiedzialność za „błąd w sztuce” przy wykonywaniu wolnego zawodu w spółce partnerskiej i pozostałe zobowiązania

utworzone przez | sie 14, 2023 | Prawo spółek

W spółce partnerskiej odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania obejmuje cały majątek spółki (art. 8 k.s.h.). Również wykonywanie czynności wynikających z wolnego zawodu stanowi zobowiązanie spółki. Spółka partnerska jako posiadająca zdolność prawną, odpowiada zawsze za własne zobowiązania i to zarówno za czynności wynikające z wykonywania wolnego zawodu, jak i czynności wykonywane poza wolnym zawodem.

Istotne: Spółka partnerska w każdej sytuacji ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania prywatnoprawne oraz publicznoprawne.

Należy zauważyć, że każdej spółce osobowej, w tym spółce partnerskiej. każdy wspólnik odpowiada w sposób nieograniczony za zobowiązania spółki solidarnie, osobiście, bezpośrednio i subsydiarnie ze spółką. Nie inaczej jest w spółce partnerskiej, z pewnym jednak zastrzeżeniem. Mianowicie zgodnie z art. 95 § 1 k.s.h., w spółce partnerskiej – partner wykonujący wolny zawód – nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe:

  1. w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce;
  2. jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki.

Istotne: Ustawodawca wprowadził konstrukcję ograniczonej odpowiedzialności partnera za błąd w sztuce, przez co spółka ta może zaciągać zobowiązania dwojakiego rodzaju. Pierwsze, to zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez partnera wolnego zawodu, w tym zobowiązania zaciągnięte przez osoby podlegające kierownictwu partnera. Drugie, to zobowiązania spółki niezaliczone do wolnego zawodu, a wynikające ze zwykłego funkcjonowania spółki. Chodzi i tym przypadku o zobowiązania wynikające z różnorodnych opłat za czynsz, remont lokalu, zakup komputera.

Partnerzy spółki przy wykonywaniu wolnego zawodu ponoszą zatem wyłącznie odpowiedzialność za czynności związane z wykonywaniem wolnego zawodu. Zwolnieni są natomiast od zobowiązań, które wprawdzie powstały na skutek wykonywania wolnego zawodu, ale czynności te wykonał inny partner lub osoby mu podlegające. Z kolei za zobowiązania powstałe ze zwykłym funkcjonowaniem spółki, które nie są związane z wykonywaniem wolnego zawodu, każdy partner odpowiada w sposób nieograniczony, solidarny, osobisty, bezpośredni i subsydiarny, czyli tak jak wspólnik spółki jawnej.

Istotne: Odpowiedzialność solidarna oznacza, że wierzyciel ma prawo wyboru, czy pozwać zarówno spółkę, czy też poszczególnych partnerów łącznie lub poprzez dokonanie wyboru niektórych spośród nich ze względu np. za nieuiszczenie opłaty z tytułu czynszu wynajmowanego przez spółkę lokalu.

Specyfika odmiennej odpowiedzialności w spółce partnerskiej polega na tym, że za błąd w sztuce przy wykonywaniu wolnego zawodu, wierzyciel może pozwać spółkę i partnera odpowiedzialnego za taki błąd, samego partnera odpowiedzialnego bądź samą spółkę. Wierzyciel nie może jednakże pozwać partnerów, którzy nie wykonywali na jego rzecz usługi polegającej na wykonywaniu wolnego zawodu. Na tym w konsekwencji polega istota wyłączenia odpowiedzialności solidarnej, subsydiarnej, czy osobistej za zobowiązania zaciągnięte w imieniu spółki przez partnerów, którzy nie wykonywali usługi w ramach wykonywania wolnego zawodu.

Istotne: Partner, który spłaci zobowiązanie wynikające ze zwykłego funkcjonowania spółki, będzie miał roszczenie regresowe względem pozostałych partnerów oraz wobec samej spółki. Jeżeli określony partner wypełni zobowiązanie wynikające z wykonywania wolnego zawodu przez innego partnera lub podległych mu osób, wówczas przysługuje mu roszczenie regresowe wobec samej spółki, ale już nie wobec pozostałych partnerów.

Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba parterów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej (art. 95 § 2 k.s.h.). Jest to zmiana odpowiedzialności części partnerów na wzór spółki jawnej. Kontrowersyjne pozostaje, czy wszyscy partnerzy mogą ponosić, tak jak wspólnicy spółki jawnej odpowiedzialność nieograniczoną, osobistą, solidarną i subsydiarnej. Należy sprzeciwić się takiemu poglądowi, gdyż w innym przypadku mielibyśmy do czynienia ze spółką jawną, nie zaś partnerską. W ten sposób zatracona zostałaby specyfika spółki partnerskiej.

PRZYKŁAD Z ŻYCIA WŹIĘTY

Wierzyciel partnerskiej spółki radców prawnych Józef Rola wystąpił przeciwko spółce z roszczeniem o odszkodowanie z tytułu wadliwie wykonanej usługi. Błędu w sztuce dopuścił się jeden z partnerów: Damian Synowiec. Oprócz tego partnerzy spółki nie zapłacili Józefowi Rola czynszu za ostatnie dwa miesiące z tytuły wynajmowanego przez nich lokalu. Pozostałymi partnerami w spółce są Grażyna Malczewska i Krzysztof Olechowski. W umowie spółki nie zawarto postanowień o odpowiedzialności za zobowiązania związane ze zwykłym funkcjonowaniem spółki przez partnerów na wzór spółki jawnej. Kto zatem odpowiada za wyżej wskazane zobowiązania i kogo należy pozwać przez sąd? Mając na uwadze treść art. 95 § 1 k.s.h., należy stwierdzić, że Józefowi Rola przysługują zasadniczo dwa roszczenia, jedno związane z błędem w sztuce, drugie dotyczące innych przejawów działalności spółki. Odpowiedzialność za te zobowiązania kształtuje się inaczej. W sprawie popełnionego błędu w sztuce Józef Rola może pozwać spółkę i odpowiedzialnego partnera: Damiana Synowca. Może też pozwać samego partnera: Damiana Synowca albo samą spółkę. Zarówno bowiem Damian Synowiec, jak i spółka odpowiadają za zobowiązania wynikające z błędu w sztuce. W przypadku pozostałych zobowiązań wynikających ze zwykłego funkcjonowania spółki, w szczególności z tytułu opłat czynszowych – Józef Rola może pozwać spółkę, wszystkich partnerów, tj. Synowca, Malczewską i Olechowskiego, wybranych partnerów łącznie np. Synowca i Malczewską, albo samą spółkę bądź dowolnie wybranego partnera np. Olechowskiego bądź wszystkich partnerów łącznie. Partnerzy i spółka odpowiadają solidarnie za dług.

PODSUMOWANIE – PORADNIK PRAKTYCZNY

  1. Obok spółki partnerskiej ponoszącej odpowiedzialność za jej zobowiązania całym majątkiem, solidarną odpowiedzialność z tytułu wykonywanych wolnych zawodów ponoszą jej partnerzy.
  2. Zasada rozdzielności za zobowiązania wynikające z wykonywania wolnych zawodów nie znajdzie zastosowania, gdy nie zostały wyraźnie ustalone strefy działania partnerów.
  3. Partnerzy nie są odpowiedzialni za osoby zatrudnione w spółce, przy czym ponoszą odpowiedzialność z tytułu podległości kierowniczej przynależnej do poszczególnych partnerów. Tak więc osoby podlegające kierownictwu danego partnera, chociażby posiadały tytuł zawodowy adwokata lub radcy prawnego nie będą odpowiedzialne za czynności polegające na wykonywaniu wolnego zawodu, jeżeli nie mają statusu partnera w spółce.
  4. Wszelkie zobowiązania ogólne spółki polegające np. na regulowaniu bieżących rachunków, zaległych podatków stanowią odpowiedzialność nieograniczoną, osobistą, solidarną i subsydiarną wszystkich partnerów.
  5. Ograniczenia za zobowiązania „profesjonalne” w umowie spółki do pewnych kwot wywierają skutek wyłącznie w stosunkach wewnętrznych między partnerami.
  6. Partner, który spłacał dług spółki w sprawach zwykłych, niezwiązanych z prowadzeniem aktywności profesjonalnej w ramach wolnego zawodu, ma prawo regresu w stosunku do pozostałych partnerów i spółki.
  7. Jeżeli partner spłaci dług spółki wynikający z wykonywania przez pozostałego partnera wolnego zawodu bądź działań i zaniechań osób mu podległych, przysługuje mu wyłącznie roszczenie regresowe w stosunku do spółki, jednakże już nie w stosunku do pozostałych partnerów.

Autor: dr Mariusz Korcyl

Radca Prawny

Autor Mariusz Korcyl Radca Prawny

Mariusz Korcyl

Radca prawny z pasją, ze szczególnym uwzględnieniem prawa spółek!

 

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *