Odpowiedzialność komandytariusza spółki komandytowej za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli została ograniczona w sposób generalny do wysokości sumy komandytowej (art. 111 k.s.h.). Jeżeli jednak komandytariusz wniósł do spółki wkład, wówczas odpowiedzialność z jego majątku osobistego ogranicza się tylko do kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością sumy komandytowej a wniesionym wkładem (art. 112 § 1 k.s.h.).

Istotne: Zasadą jest, że wniesienie przez komandytariusza całej sumy komandytowej zwalnia go od odpowiedzialności wobec wierzycieli ponad wniesioną sumę. Tym samym, jeżeli zobowiązanie spółki jest wyższe niż suma komandytowa, to ta nadwyżka nie obciąża już komandytariusza. Ujmując rzecz jeszcze inaczej, komandytariusz jest zwolniony od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, w przypadku wniesienia całej sumy komandytowej.

Istnieją jednak okoliczności, gdy odpowiedzialność komandytariusza poza wartość sumy komandytowej zostanie rozszerzona. Ma to w szczególności miejsce w sytuacji zamieszczenia nazwiska komandytariusza w firmie spółki Jeżeli zatem nazwisko lub firma (nazwa) komandytariusza zostaje umieszczona w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz (art. 104 § 4 k.s.h.).

Istotne: Umieszczenie nazwiska komandytariusza w firmie spółki powoduje, że uczestnicy obrotu będą przekonani o ponoszeniu przez niego nieograniczonej odpowiedzialności, gdyż uzyskuje on status zbliżony do komplementariusza. Tylko bowiem nazwiska komplementariuszy mogą być umieszczone w firmie, co powoduje postaniem u nich nieograniczonej, osobistej, solidarnej i subsydiarnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Problematyczne pozostaje, gdy komplementariusz i komandytariusz mają takie samo nazwisko. W takim przypadku należy maksymalnie odróżnić takie osoby poprzez dodanie pierwszego imienia lub nawet dwóch imion jednej z osób. Nie można także pominąć, że zamieszczenie nazwiska komandytariusza w firmie spółki będzie skutkować odmową wpisania firmy spółki do rejestru, gdyż naruszałoby to zasadę określoną w art. 104 § 4 zdanie pierwsze k.s.h.

CO NA TO SĄD?

Kwestią używania firmy w obrocie zajął się Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 12 października 2016 r., III AUa 2315/15, LEX nr 2157852, który wyraził pogląd, że „używanie w obrocie” rozumiane jest szeroko i dotyczy nie tylko obrotu handlowego, w tym kontaktów z innymi przedsiębiorcami lub klientami, lecz także urzędami i sądami.

PRZYKŁAD Z ŻYCIA WŹIĘTY

Spółka komandytowa nosząca nazwę „Barański, Róg i Kowalczyk” spółka jawna ma dwóch wspólników. Komplementariuszem jest „Róg i Kowalczyk spółka jawna”, zaś komandytariuszem Daniel Barański. Suma komandytowa wynosi 3.000,00 zł, która została w całości wniesiona przez Daniela Barańskiego w formie wkładu. Zobowiązania spółki z tytułu najmu lokalu wynoszą 10.000,00 zł. Właściciel wynajmowanego lokalu wystąpił do sądu z pozwem o zapłatę nieuregulowanej należności za najem. Uzyskanie wyroku nie przyniosło efektu, ponieważ egzekucja przeciwko spółce okazała się nieskuteczna. Podobnie wszystkie inne egzekucje przeciwko komplementariuszowi okazały się być bezskuteczne. Zdesperowany wierzyciel wystąpił więc przeciwko komandytariuszowi Danielowi Barańskiemu o zapłatę całej kwoty z tytułu nieuregulowanej należności za najem. W normalnej sytuacji Daniel Barański odpowiadałby za zobowiązania wobec wierzyciela wyłącznie do sumy komandytowej wynoszącej 3.000,00 zł. W związku z tym jednak, że nazwisko Daniela Barańskiego znalazło się w firmie spółki przyjął on na siebie nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Oznacza to, że wierzyciel może wystąpić z powództwem przeciwko komandytariuszowi i dochodzić całej kwoty 10.000,00 zł lub uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko komandytariuszowi.

PODSUMOWANIE – PORADNIK PRAKTYCZNY

1. Jeżeli chodzi o klauzulę wykonalności nadaną przeciwko komandytariuszowi, to podstawą prawną będzie stanowił art. 778¹ k.p.c. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. Nie dotyczy to osoby, która w chwili wszczęcia postępowania w sprawie, w której został wydany tytuł egzekucyjny przeciwko spółce, nie była już jej wspólnikiem.
2. Należy pamiętać, że przepisy kodeksu spółek handlowych stanowią lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego, który reguluje zagadnienie firmy.
3. W korpusie spółki komandytowej można zamieścić imiona lub pierwsze litery imion komplementariuszy, a w razie, gdy są oni osobami prawnymi lub handlowymi spółkami osobowymi, w firmie należy zamieścić firmę (nazwę) co najmniej jednego wspólnika spółki komandytowej.
4. Przepis art. 104 § 4 k.s.h., wyraźnie zakazuje używania nazwiska (nazwy, firmy) komandytariusza w firmie. Zakaz ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
5. Zamiast występować z odrębnym powództwem przeciwko komandytariuszowi, którego nazwisko zostało zamieszczone w firmie spółki komandytowej, wierzyciel może skorzystać z szybszej drogi odzyskania swoich pieniędzy, a jest nią uzyskanie przeciwko komandytariuszowi klauzuli wykonalności.
6. Zasadą jest, że komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Odpowiedzialność ta podlega jednak radykalnej zmianie w razie zamieszczenia nazwiska komandytariusza w firmie spółki. Takich przypadków rozszerzenia odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania poza wartość sumy komandytowej jest o wiele więcej. Tytułem przykładu należy wymienić: (I) przeniesienie praw i obowiązków wspólnika na inną osobę (art. 10 § 3 k.s.h.), (II) zaciągnięcie zobowiązań przed wpisem spółki do rejestru (art. 109 k.s.h.), (III) przystąpienie do spółki w charakterze komandytariusza (art. 114 k.s.h.), (IV) uzyskanie statusu komplementariusza przez dotychczasowego komandytariusza (art. 115 k.s.h.), (V) zawarcie umowy spółki komandytowej z przedsiębiorcą prowadzącym przedsiębiorstwo (art. 116 k.s.h.), (VI) podjęcie czynności reprezentacyjnych przez komandytariusza bez ujawnienia pełnomocnictwa lub z przekroczeniem granic umocowania (art. 118 k.s.h.), (VII) zaciągnięcie zobowiązań przed dniem połączenia spółek (art. 525 § 1 k.s.h.), (VIII) śmierci wspólnika jawnego z przyznaniem spadkobiercom statusu komandytariusza (art. 583 k.s.h.), (IX) przekształcenie spółki osobowej w spółkę komandytową (art. 584 k.s.h.).

Autor: dr Mariusz Korcyl

Radca Prawny